Regionale kennisnetwerken: een routekaart naar nieuwe vragen

In het onderwijs zijn kennisnetwerken een belangrijke route voor continue schoolontwikkeling en professionalisering. Er zijn veel verschijningsvormen waarin drie oervormen te herkennen zijn: community of practice (CoP), professionele leergemeenschap (PLG) en lerarenontwerpteam (LOT). Op basis van literatuuronderzoek en gesprekken met experts schetsen we in deze presentatie hoe kennisnetwerken via processen van kennisuitwisseling en kennisconstructie deze doelen bereiken en geven overzicht van randvoorwaarden en verklarende mechanismen. Vervolgens beschrijven we hoe door formalisering en schaalvergroting regionale (meta-)netwerken zijn ontstaan. Dit werpt nieuwe vragen op. We zoomen in op detailvragen over deelnemers, artefacten en hybride netwerken en zoomen uit naar (meta-)netwerken als dynamische complexe systemen. In de ontwikkeling van binnenschoolse leergemeenschappen naar regionale (meta-)netwerken doet zich een interessante omkering voor: waar kennisnetwerken ooit begonnen als een krachtige manier voor continue en praktijknabije professionalisering van leraren(-opleiders), behoort participeren in netwerken vandaag de dag tot een vast ingrediënt van professionaliteit. Leraarschap en opleiderschap is ten dele een netwerkfunctie geworden en onderwijsorganisaties kunnen worden gezien als organisatienetwerken die complexe vraagstukken aangaan vanuit een collectieve en gedeelde verantwoordelijkheid.